Ochrona lasu

Zabiegi ochronne na terenie nadleśnictwa planowane są według prognoz opracowywanych przez Zespół Ochrony Lasu w Olsztynie oraz na podstawie wyników obserwacji i poszukiwań kontrolnych prowadzonych przez nadleśnictwo zgodnie z Instrukcją Ochrony Lasu. Integralną częścią planu ochrony lasu są mapy przeglądowe cyfrowe ochrony lasu znajdujące się w każdym leśnictwie.

Wieża przeciw pożarowa w Leśnictwie Krzemianka
fot. Krzysztof Terlecki

Zagrożenia

Na terenie nadleśnictwa nie występują szkodniki glebowe w skali mogącej mieć znaczenie gospodarcze. Sporadycznie występuje pędrak chrabąszcza majowego i guniaka czerwczyka. Jako działanie profilaktyczne projektuje się coroczną kontrolę zapędraczenia gleby w szkółce leśnej Orlik oraz na projektowanych do zalesień gruntach pochodzenia rolnego. Na podstawie zebranego materiału ZOL określa stopień zagrożenia i przekazuje do nadleśnictwa zalecenia odnośnie dalszego postępowania na zagrożonych powierzchniach. Wyniki kontroli z ostatnich lat nie wykazały istotnego zagrożenia ze strony szkodników glebowych. Nie podejmowano zwalczania chemicznego pędraków. W ramach ugoru zielonego na szkółce zasiewa się gorczycę.

Największe zagrożenie dla upraw na terenie nadleśnictwa obserwuje się ze strony ryjkowców, głównie szeliniaka. Okresowe pojawianie się tego szkodnika powoduje straty zwłaszcza w jedno- i dwuletnich uprawach. Nadleśnictwo od lat stosuje kontrolę występowania tego owada na wszystkich powierzchniach potencjalnie zagrożonych poprzez zakładanie pułapek klasycznych w ilości 10 szt. na 1 ha, a w przypadku stwierdzonego zagrożenia zwiększa tą ilość do 20 szt. na 1 ha. W uzasadnionych przypadkach należy stosować zwalczanie chemiczne (środkami zatwierdzonymi przez IBL i dopuszczonymi przez PEFC). W stosunku do innych szkodników nękających należy przeprowadzać coroczną lustrację upraw i młodników zgodnie z zaleceniami IOL.

Tama Bobrowa fot. Bogusław Czarniecki

Na terenie nadleśnictwa istnieje sieć partii kontrolnych do jesiennych poszukiwań szkodników pierwotnych sosny. Ilość i rozmieszczenie tych powierzchni ustalono w porozumieniu z RDLP i ZOL w roku 2012. Ich lokalizacja przedstawiona jest na mapach ochrony lasu w formie elektronicznej. W ostatnim okresie stwierdzono zwiększone występowanie szkodników pierwotnych sosny (boreczników) w Obrębie Trzcianne.

Szkody od owadów fot. Bogusław Czarniecki

Do zadań profilaktycznych należy wykonywanie corocznej oceny stopnia zagrożenia poprzez:
obserwację intensywności lotu brudnicy mniszki, jesienne poszukiwania szkodników sosny. W latach 2009-2011 w nadleśnictwie wystąpił masowy pojaw borecznika krzewiana w drzewostanach sosnowych, w obrębie Trzcianne ( Leśnictwo Goniądz, Szelągówka i Strękowa Góra). Osłabione żerem drzewa nosiły ślady wyraźnie przerzedzonych koron. Nie stwierdzono wypadania drzew w drzewostanach. Według zaleceń ZOL w Olsztynie nadleśnictwo prowadziło stały monitoring szkodnika poprzez ścinanie drzew na płachty i liczenie larw owadzich, wykładanie wylęgarek z kokonami boreczników i obserwowało ich rozwoju. Na rok 2011 nadleśnictwo na polecenie ZOL przewidziało w planach finansowych oprysk chemiczny najbardziej zagrożonych drzewostanów, jednak wiosną 2012 roku zaobserwowano wyraźne zmniejszenie się liczebności larw na ścinanych drzewach i podjęto decyzję o odstąpieniu od oprysków. Należy dodać, że znaczna część obszarów leśnych przewidzianych do oprysku chemicznego leży w bezpośrednim sąsiedztwie Biebrzańskiego Parku Narodowego.

Lasy nadleśnictwa narażone są na okresowe zwiększone pojawy szkodników wtórnych. Dotyczy to zwłaszcza kornika drukarza i cetyńców.

Pułapki feromonowe na Kornika drukarza
fot. Krzysztof Terlecki

Aby nie dopuścić do powstania szkód Nadleśnictwo podejmuje następujące działania: utrzymuje właściwy stan sanitarny lasu poprzez wyrabianie i wywożenie z lasu złomów, wywrotów, posuszu zasiedlonego, wykłada drzewa pułapkowe, stosuje pułapki feromonowe,dba o terminowy wywóz surowca z lasu, a w przypadku przelegiwania stosowane jest korowanie lub opryski,-zwiększa odporność naturalną środowiska poprzez zakładanie remiz, wprowadzanie podszytów, poidełek, wywieszanie budek lęgowych ptakom oraz ich dokarmianie w okresie zimowym.Wzrostowi aktywności szkodników wtórnych sprzyjają wahania poziomu wód gruntowych, niesprzyjające warunki atmosferyczne, uszkodzenia przez szkodniki pierwotne.
Na terenie Nadleśnictwa Knyszyn duża część lasów szczególnie w obrębie Trzcianne leży na obszarach porolnych, a w związku z tym występuje na nich huba korzeniowa. Zjawisko to nie zagraża trwałości drzewostanów. Nadleśnictwo nie podejmuje w tym zakresie zwalczania poza usuwaniem zasiedlonych i osłabionych drzew. Leśniczowie zgodnie z IOL prowadzą corocznie monitoring lasów w tym zakresie. W przypadku wystąpienia nasilenia zagrożenia składane są do nadleśnictwo karty sygnalizacyjne.

Zagrożeniem dla lasów nadleśnictwa są w szczególności zwierzęta łowne: jeleń, łoś, sarna.

Sarna fot. Przemysław Drygas

Szczególnie duże szkody w ostatnich latach, od czasu objęcia łosia moratorium na odstrzały, wyrządza łoś, którego stan liczebny uległ znacznemu wzrostowi. Szkody ze strony zwierzyny płowej polegają głównie na zgryzaniu i spałowaniu, a w przypadku łosia również łamaniu drzewek i wydeptywaniu sadzonek na uprawach. W celu minimalizacji tych szkód prowadzone zabezpieczenia polegają na: grodzeniu upraw siatką, zabezpieczaniu mechanicznym (osłonki, paliki), chemicznym (repelenty) i metodami naturalnymi (osłona z gałęzi). Nadleśnictwo stara się planować cięcia trzebieżowe w taki sposób aby umożliwić wykładanie drzew do spałowania zwiększając tym samym bazę żerową łosiom i jeleniom. Duże znaczenie w minimalizacji szkód ma działalność kół łowieckich posiadających obwody dzierżawione na terenie nadleśnictwa. Prowadzą one działanie mające na celu poprawę warunków bytowych zwierzyny poprzez: zakładanie miejsc stałego dokarmiania, utrzymanie odpowiedniej liczby poletek łowieckich, zagospodarowanie łąk śródleśnych.

Ogrodzona uprawa leśna
fot. Krzysztof Terlecki